Hieronder vindt je antwoorden op verschillende vragen rond het uitoefenen van vrijwilligerswerk.
Wanneer ben ik een vrijwilliger?
Je bent vrijwilliger als:
- Jij je inzet voor een organisatie: je helpt mee op de jaarlijkse barbecue van de voetbalclub, je begeleidt elke woensdag kinderen met hun huiswerk, etc.
- Je er geen geld mee verdient.
- Niemand je verplicht dit te doen.
Je bent dus geen vrijwilliger als je enkel iets doet voor jezelf, je familie of vrienden en ook niet als je voor het werk betaald wordt.
Wie mag vrijwilligen?
In principe mag iedereen vrijwilligen. Hieronder vind je enkele uitzonderingen en voorwaarden.
Kinderen en jongeren
Kinderen en jongeren mogen niet vrijwilligen gezien het verbod op kinderarbeid.
Vrijwilligen mag pas vanaf dat je vijftien jaar bent en de eerste 2 opleidingsjaren van het secundair onderwijs achter de rug hebt. Vanaf de leeftijd van 16 jaar mag het sowieso.
Inwoners met een andere nationaliteit
De Belgische nationaliteit is geen vereiste om te vrijwilligen. Alle mensen uit de Europese Unie, mensen met een geldige verblijfsvergunning en bepaalde asielzoekers mogen zonder problemen vrijwilligerswerk doen. Enkel asielzoekers in een collectieve opvang moeten goedkeuring vragen aan de verantwoordelijke van het opvangcentrum.
Sommige mensen vallen onder een meldings- of een toelatingsplicht. Als organisatie kan je hen hierbij helpen. Het gaat om de volgende groepen:
Vrijwilligers die een uitkering van de RVA ontvangen
Deze kandidaat-vrijwilligers hebben meldingsplicht en moeten op voorhand specifieke formulieren invullen. Het gaat om:
- volledige uitkeringsgerechtigde werklozen
- deeltijdse werklozen, die een aanvullende uitkering ontvangen van de RVA
- tijdelijk werklozen
- werklozen met bedrijfstoeslag (SWT, de vroegere bruggepensioneerden)
De vrijwilliger vult het formulier C45B in en laat dit door de organisatie ondertekenen. Hij geeft het ingevulde formulier door aan de vakbond, hulpkas of rechtstreeks aan de RVA. De vrijwilliger mag meteen na de melding starten. De RVA heeft 12 dagen de tijd om op de melding te reageren.
De RVA kan vervolgens (stilzwijgend) goedkeuren. De RVA kan ook weigeren of inperken – dan mag men enkel die taken of uren doen waarvoor de RVA goedkeuring gaf.
Afhankelijk van de reactie van de RVA kan men blijven vrijwilligen, moeten de taken aangepast worden of moet het vrijwilligen zelfs stoppen.
De meldingsplicht is tijdelijk afgeschaft voor mensen die willen vrijwilligen in een vaccinatiecentrum en dat uitsluitend voor de duur van de vaccinatiecampagne
De vrijwilliger ontvangt een leefloon van het OCMW
Wijs de vrijwilliger erop dat de persoonlijke beheerder bij het OCMW het engagement moet goedkeuren. Wie dat niet doet, riskeert zijn uitkering te verliezen.
De vrijwilliger krijgt een ziekte- of invaliditeitsvergoeding van het ziekenfonds
De adviserend geneesheer van de mutualiteit moet vooraf een schriftelijke toelating geven voor de verenigbaarheid van het vrijwilligerswerk en de gezondheidstoestand. Een gewoon briefje van de huisdokter is niet genoeg!
Ambtenaren
Ambtenaren moeten in theorie toelating aan hun overste vragen om te mogen vrijwilligen. In de praktijk gebeurt dit steeds minder, maar kandidaat-vrijwilligers vragen dat toch best even na op hun dienst.
Vluchtelingen en asielzoekers
Asielzoekers die een uitkering krijgen van het OCMW volgen de regels voor leefloners. Asielzoekers in de collectieve opvang moeten goedkeuring vragen aan de verantwoordelijke van het opvangcentrum.
Mag ik overal vrijwilligen?
Neen, dat mag niet overal. Dat kan enkel in bepaalde organisaties:
- Een vzw
- Een feitelijke vereniging
- Een vereniging van openbaar nut (vb. het rode kruis)
- Een publieke organisatie (de gemeente, het OCMW, een school,…)
Je mag geen vrijwilliger zijn in een organisatie die enkel uit is op het maken van winst, bijvoorbeeld in een bedrijf.
Bepaalde goederen verkopen om geld te verzamelen voor een goed doel of om de organisatie zelf te laten draaien, mag natuurlijk wel.
Als ik een fout maak als vrijwilliger, sta ik dan zelf in voor de schade ?
Neen, dat hoeft niet. Als je een fout maakt als vrijwilliger, waarbij iemand anders schade heeft, zal je organisatie die schade op zich nemen. Dat is zo in een vzw, een koepelorganisatie of een publieke organisatie.
Neemt mijn organisatie bij elke fout die ik maak de schade op zich?
Neen, in sommige gevallen kan het zijn dat je toch zelf de schade moet terugbetalen.
- Je maakt telkens dezelfde fout.
- Je maakt een zware fout (onder invloed van alcohol veroorzaak je schade).
- Je pleegt bedrog of je maakt met opzet een fout (bv. Stelen).
Onstaat er discussie over die de schade moet betalen, is het enkel een rechter die beslist. Niet jij, je organisatie, maar een rechter zal bepalen wie de schade moet terugbetalen.
Ben ik als vrijwilliger voor alles verzekerd?
Neen, je organisatie moet je niet voor alles verzekeren. Een verzekering voor als jijzelf een ongeval krijgt of een arm breekt als je valt, moet je organisatie niet verplicht nemen.
Als je een fout maakt en daardoor iets of iemand schade toebrengt, neemt de verzekering van je organisatie dit zeker op zich (burgerlijke aansprakelijkheid).
Indien je als vrijwilliger voor de gemeente Drogenbos werkt, is de gemeente ook aansprakelijk voor de schade die de vrijwilliger bij het verrichten van vrijwilligerswerk veroorzaakt aan derden of aan de gemeente.
Voor meer vragen kun je terecht bij:
Vlaams steunpunt vrijwilligerswerk vzw
Breughelstraat 31-33
2018 Antwerpen
03/218 59 01
info@vsvw.be
Voor Drogenbos
Passage
Grote Baan 293
1620 Drogenbos
02 376 69 30
passage@drogenbos.be
